Ísland er eitt þeirra ríkja sem varð til í kjölfarið á seinni heimsstyrjöldinni. Það er erfitt að segja til um það hvernig málin hefðu þróast ef stríðið í Evrópu hefði ekki brotist út. Þó er ljóst að Ísland hefði ekki orðið sjálfstætt ríki eins og raunin varð, líklegra er að íslendingar væru þá ennþá í konungsríkinu Danmörku með svipuðum hætti og Færeyjar og Grænland. Alveg óháð slíkum hugsunum þá er alveg ljóst að Ísland sem ríki er á mörkunum að vera starfhæft ríki eins og málin er að þróast núna. Ástæðan er ekkert flókin og hefur allt með þá staðreynd að gera hverjir eru við völd núna á Íslandi. Ég hef ekki skrifað mikið um íslensk málefni á undanförnum mánuðum, þar sem ég áttaði mig á þeim sannleika að lítið breytist á Íslandi og mun lítið breytast á næstu árum. Það eina sem breytist eru nöfnin, fjöldi þingmanna. Stefnumálin eru hinsvegar nærri því alltaf þau sömu, til skamms tíma (kjörtímabilið yfirleitt) og án nokkurar langtímaáætlana.
Það sem er að á Íslandi og er að gera alla stjórnsýsluinnviði landsins ónýta. Það má kalla þetta stjórnsýslulegan fúa. Ástæðan er mjög einföld, það er ekki verið að skipta út því sem fúnar á Íslandi, eins og er gert í öðrum ríkjum heimsins. Stjórnmálamenn eru ekki kærðir fyrir spillingu, stjórnkerfið og stjórnvöld rotta sig saman með stórfyrirtækjum og sérhagsmunasamtökum (Bændasamtök Íslands, Fyrrverandi LÍÚ, og fleiri) til þess að arðræna almenning á Íslandi inn að beini. Þetta eru nokkur atriði sem ég ætla að fara hérna yfir. Þar sem á meðan þetta er í sjálfu sér flókið, þá er þetta einnig á sama tíma mjög einfalt mál. Ég ætla að byrja á toppnum.
Forseti Íslands (Ólafur Ragnar Grímsson)
Byrjum á einföldu atriðunum. Ólafur Ragnar er búinn að sitja sem forseti Íslands í 19 ár þegar þetta er skrifað, á næsta ári verður hann búinn að vera í embætti í 20 ár. Það er aðeins einvaldurinn í Hvíta Rússlandi sem er búinn að sitja lengur og þar munar eingöngu einu ári. Fyrstu tvö kjörtímabil Ólafs Ragnar voru svo til án nokkura hneyksla eða umræðu um hans embætti. Enda gerðist nærri því ekki neitt markvert á þeim tíma. Síðan þá fór að draga til tíðina og þá sérstaklega eftir efnahagshrunið árið 2008. Í aðdraganda efnahagshrunsins var hann að nota embætti sitt til þess að auglýsa og styðja banka og önnur fyrirtæki á Íslandi. Slíkt fellur ekki undir embættisverk forseta Íslands, gallin er hinsvegar sá að engar reglur eru til um þetta og Ólafur Ragnar neitar að samþykkja siðareglur varðandi slík atriði.
Þegar tilefni gefa ástæðu til. Þá hefur Ólafur Ragnar notað allt það sem hentar honum til þess að auka vinsældir sínar. Á síðustu árum hefur hann notað Icesave til þess að auka vinsældir sínar og náði að toppa það fyrir forsetakosninganar árið 2012 og tryggja sér þannig endurkjör. Ólafur hefur aldrei unnið þannig að almenningi á Íslandi stafi bati af. Þannig hefur það í raun aldrei verið eftir að hegðun hans varð með þessum hætti sem núna er. Ólafur hefur hinsvegar verið að tryggja hagsmuni þeirra sem eru hvað ríkastir á Íslandi. Það er eina hugsun hans, enda er Ólafur að tryggja sína eigin hagsmuni með þessu eftir að hann lætur af embætti sem forseti Íslands.
Sjálfstæðisflokkur og framsóknarflokkur
Síðan Ísland varð sjálfstætt ríki árið 1944 (71 ár) hafa sjálfstæðisflokkurinn og framsóknarflokkurinn verið með völd á Íslandi í rúmlega 54 ár af 71 ár síðan Ísland varð sjálfstætt ríki (samkvæmt þessari hérna grein). Á þessum tíma hafa þessir stjórnmálaflokkar fúnað eins og annað í stjórnmálum Íslands á þessum tíma. Lítil endurnýjun verður innan þessara flokka hugmyndafræðilega og stefnulega. Enda stunda þessir flokkar báðir næstum því sömu stefnu í raun, munurinn er helst sá að hvernig stefnan er klædd upp og sýnd almenningi. Þar er talsverður munur en í raunveruleikanum er enginn munur á stefnum þessara flokka og hefur aldrei verið. Báðir þessar flokkar ganga erinda sérhagsmunahópa á Íslandi, sérstaklega í Bændasamtökum Íslands, sjávarútvegi og síðan þeirra sem vilja tryggja einangrun Íslands frá umheiminum. Svo mikil er græðgin innan þessara flokka að ekkert skiptir meira máli hjá þeim heldur en þeirra eigin hagsmunir og það er allt gert til þess að tryggja þá. Enda eru báðir þessir flokkar reknir eins og einkafyrirtæki tveggja fjölskylda.
Hinir stjórnmálaflokkanir á Íslandi
Fyrir utan Pírata, sem ég tel að séu ennþá tiltölulega óspilltir (ég á eftir að sjá hvernig vald fer með þá og stefnu þeirra). Þá er ljóst að hinir stjórnmálaflokkanir séu jafn mikið spilltir og sjálfstæðisflokkurinn og framsóknarflokkurinn. Það er nákvæmlega enginn munur þar á milli. Það sést mjög vel á undanförnum árum þegar Samfylkingin og Vinstri Grænir drápu báðir nýja stjórnarskrá Íslands vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn og framsóknarflokkurinn fóru fram á það og í reynd héldu uppi málþófi á Alþingi þegar átti að koma nýrri stjórnarskrá í gegn (sjá hérna og hérna). Eftir að fullnaðarsigur var unnin gegn lýðræðisumbótum á Íslandi þá kom í ljós að það sem hafði sést á Alþingi var bara hálf sagan og varla það. Þáttur Samfylkingarinnar (sjá hérna) í að drepa nýja stjórnarskrá Íslands er mjög augljós og verður verkefni sagnfræðinga (sjá hérna) í framtíðinni að komast að því hvað gekk þarna á.
Fjölmiðlar á Íslandi
Á Íslandi er meirihluti fjölmiðla komnir undir tvær blokkir. Þær blokkir eru sjálfstæðisflokkurinn (beint og gegnum milliliði) og síðan framsóknarflokkurinn í gegnum milliliði. Það eru einstaka fjölmiðlar sem eru sjálfstæðir en þeir standa illa oft á tíðum og stafar stöðug hætta af því að geta verið til í dag en horfnir á morgun. Blaðamönnum er ennfremur ekki tryggt það sjálfstæði sem þarf til þess að reka almennilega rannsóknarblaðamennsku, ásamt lágum launum, lélegri ritstjórn og löngum vinnudegi. Eini fjölmiðill landsins sem hefði með réttu átt að standa styrkum fótum í dag er Ríkisútvarpið en það er ekki raunin. Að færa fjármálavald Rúv til Alþingis var og hefur alltaf verið viljandi aðferð sjálfstæðisflokksins og framsóknarflokksins til þess að ná tökum og stjórna umræðu Rúv um þá og þeirra verk. Eins og sést hefur, þá hafa þessir flokkar ekki verið óhræddir við að nota vald sitt til þess að skera niður Rúv, hóta fréttamönnum (sem er oft hunsað) og almennt gera allt sem í þeirra valdi til þess að hafa áhrif á umræðuna. Þetta hefur virkað að einhverju leiti, enda er erfiðara að fjalla um mál sem skipta máli þegar búið er að skera niður allt fjármagn sem þarf í slíkan fréttaflutning og ekki bætir úr skák þegar stjórnarmeirihlutinn hótar niðurskurði ef fjölmiðlamenn haga sér ekki að óskum viðkomandi stjórnmálamanna (sjá hérna, hérna og hérna). Þetta er staða sem er hættuleg en þetta er einnig staða sem var viljandi sett upp af stjórnmálamönnum á Íslandi og þeir hafa engan áhuga á því að breyta þessu. Þar sem fjárlagavaldið gefur þeim ómæld völd til þess að þagga niður í óþægilegum fréttaflutningi sem nær til allra landsmanna á Íslandi.
Efnahagsmálin á Íslandi
Síðan efnahagshrunið árið 2008 hafa efnahagsmálin á Íslandi verið mjög undarleg. Enda er hagkerfið allt saman komið undir hæl nokkura aðila og í reynd í hendur nokkura fjölskyldna á Íslandi. Núna er komin upp sú staða í hagkerfi Íslands að ef einn aðili fellur þá munu allir aðilar falla, gildir þá einu hversu stórir eða litlir þeir eru. Þetta sést mjög vel á eignargröfum sem komu fram í fjölmiðlum fyrir nokkrum vikum síðan og er hægt að skoða hérna, hérna og hérna. Þetta er bæði hættulegt og glæfralegt, bendir einnig til þess að lærdómurinn af efnahagshruninu árið 2008 hafi verið nákvæmlega enginn og þar við situr.
Þvert á góða efnahagsstefnu þá hefur Seðlabanki Íslands verið að hækka stýrivexti. Þetta virðist vera eingöngu gert til þess að hækka verðbólgu, það er þó ekki að gerast eins og hagfræðingar Seðlabankans búast við þar sem þeir skilja ekki hvað er í gangi og hvernig á að bregðast við því. Verðbólga án húsnæðis er ekki nema 0,5% á Íslandi núna um þessar mundir og 1,5% með húsnæði. Ég skil ekki afhverju Seðlabanki Íslands er að auka vaxtabirði íslendinga með þessum aðgerðum sínum, þar sem það minnkar kaupmátt og gerir endurgreiðslu lána af öllum gerðum erfiðari, þar sem aukinn vaxtakostnaður skerðir möguleika fólks á að nota peninginn í annað nytsamlegra, svo sem matvælakaup, endurnýjun á nauðsynlegum búnaði heimilis og fleira þannig. Ég reikna fastlega með frekari vaxtahækkunum á Íslandi, enda virðist stefnan vera sú að skerða kaupmátt almennings eins og hægt og halda kaupmætti niðri með skipulegum hætti. Stefnan ætti og þarf að vera jöfn kjör og stöðugleiki í efnahag Íslands en ljóst er að það gerist ekki og mun aldrei gerast á Íslandi á meðan hugsunarhátturinn er eins og hann er í dag.
Samskipti Íslands við umheiminn
Það hefur verið óopinber stefna núverandi ríkisstjórn (frá kosningum 2013 – 2017) að koma á þeirri stefnu að einangra Ísland frá Evrópu varanlega. Þessi stefna hefur þann tilgang að færa Ísland nær Bandaríkjunum, bæði efnahagslega og þjóðfélagslega. Þessari stefnu hefur verið fylgt eftir í gegnum samtök eins og Heimssýn og fleiri aðili sem tala gegn Evrópusambandinu. Þær breytingar sem er verið að gera í heilbrigðiskerfinu og menntakerfinu á Íslandi eru þannig settar upp að kerfið er að hluta til orðið eins og það kerfi sem Bandaríkjamenn nota og á ekkert skylt lengur við það kerfi sem er notað á hinum norrænu löndum. Sérstaklega Noregi, Svíþjóð og Danmörku. Umræðan um að fara úr Schengen samstarfinu hefur eingöngu þann tilgang að koma af stað afsökun svo að ríkisstjórnin geti fundið tylliástæðu til þess að segja upp Schengen og taka upp fast vegabréfaeftirlit á Íslandi.
Úrsögn Íslands úr EES virðist einnig vera þessum aðilum hugleikinn. Ástæða þess að ekki hefur orðið að þessu er sú staðreynd að Bandaríkin hafa ekki sýnt neinn áhuga á því að styðja Ísland um nokkurn hlut. Þó er alveg ljóst að breytt varnarstaða vegna hernaðarbrölts Rússlands er að æsa þessa aðila í að koma Íslandi úr Schengen og EES, jafnvel er hugsanlegt að það verði gengið svo langt að Ísland segi sig úr Norðurlandasamningum, ef slíkt hentar hagsmunum þessara hagsmunaðila sem ráða för á Íslandi. Það er reyndar ekki víst af ekkert af þessu gerist, þar sem hugsanlegt er að Bandaríkin reyni eftir fremsta megni að forðast sérhagsmunaklíkunar á Íslandi og þeirra græðgi.
Hinir fúnu innviðir Íslands
Eins og sést hérna að ofan þá er staðan á Íslandi frekar slæm og fúin. Það er mjög mikið og stórt vandamál fyrir alla íslendinga að svo sé. Það versta er að líklega er ekkert hægt að gera í þessu. Ef Píratar komast til valda á Íslandi (eins og ég reikna með að gerist eftir næstu kosningar til Alþingis), þá er engu að síður til staðar kerfi á Alþingi og utan þess sem mun berjast við þá alla leiðina og allt kjörtímabilið. Annað hvort þangað til að Píratar gefast upp eða láta eftir kröfum þessa kerfis sem er til staðar í dag. Þetta er ein af þeim ástæðum afhverju ríkisstjórn Samfylkingingar og Vinstri Grænna gekk svo illa að koma sínum málum í gegnum Alþingi og jafnvel ráðuneytin. Kerfið sem er til staðar sá rækilega til þess að ekkert breyttist og í dag er þetta kerfi ennþá til staðar og passar rækilega uppá þá hagsmuni sem því hefur verið sagt að passa upp á. Þetta er staðan í dag og þetta er mjög slæm staða til þess að vera í.
Dagurinn þegar Ísland hættir að vera til sem ríki
Eins og ég nefni fyrst í þessari grein þá er ástæða þess að Ísland fékk sjálfstæði frá Danmörku sú staða sem komin var upp eftir að þjóðverjar höfðu ráðist inn og hertekið Danmörku. Íslendingar notuðu sér þá lagaholu í samningum um fullveldi íslendinga við Danmörku til þess að lýsa yfir sjálfstæði frá Danmörku. Þar sem ekki var hægt að semja um áframhaldandi veru Íslands í konungsríkinu Danmörku. Það er mér til efins að íslendingar hafi verið tilbúnir til þess að verða sjálfstæð þjóð með allri þeirri ábyrgð sem því fylgir, eins og atburðir frá árinu 1944 hafa sýnt. Auk allrar þeirra spillingar sem hefur ríkt á þeim tíma á Íslandi. Eitt af betri dæmum það hversu óundirbúnir íslendingar voru og eru fyrir sjálfstæði er sú staðreynd að núna 71 ári eftir að íslendingar lýstu yfir sjálfstæði er ennþá í gildi stjórnarskrá á Íslandi sem var eingöngu hugsuð til sex mánaða á meðan ný stjórnarskrá yrði samin fyrir Ísland og allar tilraunir til þess að setja nýja stjórnarskrá hafa verið stoppaðar af. Þetta er grunnurinn að þeim stjórnmálavandamálum sem eru ríkjandi á Íslandi og þetta er einnig grunnurinn að falli Íslandi sem ríkis. Ekki veit ég hvað mun valda því að allt kerfið hrynur á Íslandi.
Mér þykir þó líklegast að næsta efnahagskreppa á Íslandi muni reyna mjög mikið á fúna og skemmda innviði Íslands á pólitíska sviðinu. Hvort að það verður atriðið sem veltir öllu um koll veit ég ekki, ef það gerir það ekki, þá er ljóst að næsta efnahagskreppa mun eingöngu auka skemmdirnar og hið fúna kerfi á Íslandi. Sagan segir mér einnig að friður er ekki varanlegur í Evrópu, jafnvel þó svo að Evrópusambandið muni tryggja frið milli sinna aðildarríkja. Þá er alveg ljóst að önnur öfl innan Evrópu munu líklega ná að koma af stað stríðum á einhverjum tímapunkti og þá er ljóst að staða Íslands sem sjálfstæðs ríkis mun standa mjög tæpt.
Enda er Lýðveldið Ísland afleiðing seinni heimstyrjaldarinnar og fullveldið sem fékkst árið 1918 var í raun bein afleiðing af styrjöldinni í Evrópu árin 1914 – 1918. Sú staða sem íslendingar njóta núna í alþjóðasamfélaginu getur breyst og mun breytast hratt ef óstöðugleiki kemst á núverandi skipulag og það er alveg ljóst að óstöðugleiki er kominn í kerfið eftir að Rússland innlimaði Krímarskaga í Mars 2014 hleypti óstöðugleika í núverandi skipan ríkja í Evrópu. Það er ekki ljóst ennþá hvaða afleiðingar þetta mun hafa til lengri tíma en mér þykir ljóst að þær verða ekki góðar eða jákvæðar fyrir íslendinga.
Það er engin framtíð á Íslandi
Undanfarna daga hefur Sigmundur Davíð verið hissa á því afhverju fólk er að flytja frá Íslandi. Sérstaklega þegar allt gengur svona vel, staðreyndin er hinsvegar sú að það gengur bara vel hjá sérhagsmunafólkinu núna í dag. Hjá hinum almenna Íslendingi sem þarf að lifa af þeim launum sem hann fær borgað, þá er staðan mjög slæm og fer stöðugt versnandi vegna hækkandi vaxta, minnkandi kaupmáttar vegna hærri vaxta og stöðugt hækkandi verðlags á Íslandi. Það sem eykur einnig á vandann er sú staðreynd að flestir íslendingar sem eru almennir launamenn hafa ekki efni á því að koma sér þaki yfir höfuðið, þar sem þeir standast ekki greiðslumat bankanna og hafa hvort sem er ekki efni á húsnæðislánum, þá annaðhvort vegna hárra vaxta eða vegna verðtryggingar sem er á mörgum húsnæðislánum í dag. Hinn almenni íslendingur er fastur á milli steins og sleggju og getur sig hvergi hreyft. Það kemur því ekki á óvart að íslendingar flytji frá Íslandi eins og tölunar segja til um.
Ég hef verið búsettur á Íslandi síðustu 11 mánuði og það er alveg vonlaust fyrir mig að láta nokkurn skapaðan hlut ganga upp. Sérstaklega þegar það kemur að jafn einföldum hlut eins og fjármálum. Enda er erfitt að lifa á örorkubótum sem eru langt fyrir neðan lágmarksframræslu eins og Velferðarráðuneytið setur hana upp án húsnæðiskostnaðar. Síðan er hvergi hægt að fá leiguhúsnæði á Íslandi, þökk sé undarlegum reglum og fáránlegum kröfum þegar það kemur að félagslegu húsnæði, sem bindur öryrkja í ánauð við það sveitarfélag þeir búa í þá stundina. Síðan eru allstaðar biðlistar eftir félagslegu húsnæði á Íslandi og í öllum tilfellum er biðlistinn mörg ár og að jafnaði tvö ár eftir athugunum sem ég hef gert á stöðunni.
Stefnan hjá mér er mjög skýr. Ég flyt aftur til Danmerkur árið 2016 og ég ætla mér ekki að flytja aftur til Íslands. Það er ekkert að fá útúr því að gera slíkt og allar hugmyndir um að það sé einhvernvegin betra að búa á Íslandi eru í minnsta falli sjálfblekking og í versta falli er ég að ljúga að sjálfum mér um stöðuna á Íslandi.
Þessi grein er skrifuð með fyrirvara um leiðréttingar, hvort sem er stafsetningarleiðréttingar og leiðréttingar á staðreyndum ef villur leynast í þeim. Það ætti ekki að gerast en mistök eru alltaf möguleiki.