Í þingsályktunartillögu um að hætta aðildarviðræðum Íslands og ESB er margar rangfærslur og lygar að finna. Eftirtaldir þingmenn lögðu fram umrædda þingsályktunartillögu sem ég fjalla um hérna.
Flm.: Unnur Brá Konráðsdóttir (sjálfstæðisflokki), Ásmundur Einar Daðason (Vinstri Grænum), Gunnar Bragi Sveinsson (framsóknarflokki), Birgitta Jónsdóttir (Hreyfingin).
Ath: Þingflokkar eru mitt innskot er ekki að finna í þessari þingsályktunartillögu.
Skoðanakannanir hafa ítrekað sýnt mikla andstöðu þjóðarinnar við aðild. Samtök atvinnulífsins o.fl. hafa ekki treyst sér til að taka afstöðu til aðildar.
Þetta er tómt bull. Skoðanakannanir hafa sveiflast mikið, eins og vill stundum gerast. Hinsvegar var stuðningur fyrir aðilarviðræðum þegar kosið var um þær árið 2009. Líklegt er að andstaðan við ESB hafi toppað núna og fólk sé farið að sjá ESB í jákvæðara ljósi núna. Sérstaklega í ljósi þess að jákvæðar fréttir hafa verið að berast frá ESB, og dómsdagsspár andstæðinga ESB reyndust vera neitt annað en heitt loft.
Breið pólitísk samstaða liggur því ekki að baki umsókninni.
Það er aldrei breið pólitísk samstaða um nokkurt það mál á Íslandi sem bætir hag almennings. Þetta sést mjög vel þegar sagan er skoðuð.
Fullyrt hefur verið að það sé eðlilegt að senda inn aðildarumsókn til þess að kanna hvað sé í boði fyrir Ísland. Staðreyndin er hins vegar sú að yfirleitt hafa þjóðir ekki sótt um aðild að Evrópusambandinu nema vegna þess að ríkur vilji sé meðal þjóðar að ganga í sambandið. Þegar tilkynnt er af hálfu framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins að mælt sé með því að hafnar verði viðræður, þá brjótast yfirleitt út fagnaðarlæti á götum úti. Fjölmargir sérfræðingar, bæði erlendir og innlendir, hafa bent á þessa staðreynd auk þess sem þetta hefur ekki farið fram hjá ráðamönnum Evrópusambandsins.
Tilfinningarök, og eina ríkið sem ég veit um að þetta hafi gerst er í Makedóníu (samkvæmt fréttum). Enda vilja þeir mjög svo komast inn í ESB sem fyrst. Þrátt fyrir að Grikkland sé að tefja aðildarferlið hjá þeim, og samningaviðræður ekki ennþá hafnar hjá þeim.
Það er grundvallaratriði að þjóðin hafi fyrsta og síðasta orðið hvað viðkemur hugsanlegri aðild Íslands að Evrópusambandinu. Því skiptir afar miklu máli að hafa skýrt umboð ef farið verður að nýju af stað í hugsanlegar aðildarviðræður. Slíkt umboð verður aðeins fengið með þjóðaratkvæðagreiðslu. Fari svo að samþykkt verði að sækja um aðild hafa stjórnvöld fengið skýrt umboð í hendur. Felli þjóðin það í atkvæðagreiðslu að sækja um aðild þyrfti ekki að fara með málið lengra með tilheyrandi kostnaði fyrir þjóðarbúið og vinnu fjölmargra aðila. Slík aðferðafræði er farsælust fyrir hagsmuni þjóðarinnar og tryggir að ekki verði farið af stað án breiðrar samstöðu.
Útúrsnúningur og blekking. Það er Alþingis að samþykkja slíkt mál. Enda eru íslendingar með fulltrúarlýðræði, en ekki beint lýðræði eins og Svissland þar sem er gerð bein krafa um að svona mál fari í þjóðaratkvæði. Það kom ennfremur fullt umboð til þess að íslendingar færu í aðildarviðræður við ESB. Það umboð kom frá Alþingi sjálfu.
Utanríkisráðuneytið hefur verið tregt til að gefa upp raunverulegan kostnað við aðildarferlið en fyrir liggur að kostnaður ríkisins er a.m.k. 7 milljarðar kr. Þeim fjármunum er betur varið til brýnna verkefna í þágu íslensks samfélags og í ljósi stöðu ríkissjóðs er óverjandi að halda áfram á þessari braut.
Allt frá því að málið kom fram á Alþingi var reynt að halda fram þeim rökum að aðild að Evrópusambandinu væri það eina sem gæti komið þjóðinni til bjargar í þeim efnahagsþrengingum sem að steðja. Slíkur málflutningur stenst ekki skoðun eins og reynslan hefur nú sýnt og má því segja að umsóknin sé villuljós sem tefur fyrir úrlausn þeirra raunverulegu verkefna sem brýnt er að stjórnvöld, Alþingi og stofnanir ríkisins beini öllum kröftum sínum að.
Útúrsnúningur og blekking. Það er alveg ljóst að núverandi efnahagskreppa kostar íslendinga mun meira en sjö milljarða. Það er ennfremur þannig að hluti af þessum kostnaði er greiddur af ESB í formi styrkja. Engin rök eru ennfremur lögð fram fyrir þessari tölu sem kemur fram í þessari þingsályktunartillögu. Enda er þessi tala að öllum líkindum ekkert nema tómur uppspuni umræddra þingmanna.
Íslensk stjórnvöld verða sjálf að sýna frumkvæði að því að vinna þjóðina út úr þeim vanda sem hrun bankakerfisins olli. Það mun enginn annar gera það fyrir okkur, ferlið verður sársaukafullt, erfitt og tímafrekt. Á endanum munum við standa sterkari eftir ef við berum gæfu til að einbeita okkur að því verkefni án þess að eyða tíma og fjármunum í að eltast við villuljós. Aðild að Evrópusambandinu er ekki lausn á efnahagsvanda Íslands.
Aðild að ESB er skref til þess að vinna þjóðina útúr þeirri efnahagskreppu sem íslendingar eru núna í. Umræddir þingmenn sem leggja fram þessa þingsályktunartillögu hafa hingað til ekki gert annað en að bora í nefnið á sér og væla yfir slæmri stöðu mála, og hafa ekki komið með eina einustu hugmynd um það hvernig skal leysa efnahagsvandamál þjóðarinnar. Þess í stað standa þessir þingmenn sig afskaplega vel í því að vera sem mest fyrir allt og öllum á Alþingi og í þjóðfélaginu.
Evrópusambandið stendur frammi fyrir stærri úrlausnarefnum en það hefur gert um langa hríð. Erfitt er að lesa í spilin um það hvernig sambandið þróast á næstunni en ljóst er að miklar breytingar eru á döfinni.
Ef íslendingar verða aðildar að ESB. Þá höfum við sitthvað að segja um þær breytingar. Þeim þingmönnum sem lögðu fram þessa þingsályktunartillögu datt það aldrei í hug.
Efnahagserfiðleikar almennt í álfunni og spenna á myntsvæðinu, sem sextán ESB-ríki deila með sér, veldur því að kröfur hafa komið fram um frekari samruna, t.d. við gerð fjárlaga ríkja. Á næstu missirum og árum mun Evrópusambandið endurskoða starfshætti sína og e.t.v. gera breytingar á grunnsáttmála sínum, Lissabonsáttmálanum.
Efnahagsörðuleikanir innan ESB og evruríkjanna eru svo gott sem búnir í flestum löndum sem eru í ESB. Það eru þó ýmis vandamál til staðar sem þarf að leysa úr, en þau vandamál eru á könnu ríkjanna sjálfra. Þessi vandamál eru ekki hluti af þeim vandamálum sem ESB þarf að leysa á næstu mánuðum og árum. Lisbon sáttmálin hefur tekið gildi, með öllum þeim breytingum sem fylgdu honum. Það er ennfremur ljóst að ekki verður farið í neinar breytingar á ESB fljótlega. Enda engin stemming til þess innan ESB um þessar mundir.
Á meðan ekki er ljóst hvernig haldið verður á málum hjá Evrópusambandinu er óráðlegt að vera í aðildarferli að sambandi sem gæti tekið grundvallarbreytingum á næstu missirum.
Það er alveg ljóst hvernig haldið verður á málum innan ESB. Þessi fullyrðing er því ekkert nema blekking og hreinræktuð lygi í flutningsmönnum þessar þingsályktunartillögu.
Stuðningsmenn aðildar Íslands að Evrópusambandinu hafa haldið því fram að eina leiðin til að tryggja efnahagslegan stöðugleika á Íslandi væri sú að ganga í sambandið og taka upp evru.
Þetta er leiðin til þess að halda efnahagslegum stöðugleika. Hingað til hafa andstæðingar ESB á Íslandi aðeins bent á krónuna talið að stöðuleikan sé að finna þar. Þó svo að augljóst sé að krónan er hluti af vandanum, en ekki lausninni.
Nú er ljóst að hvorki aðild að Evrópusambandinu né evran hefur tryggt efnahagslegan stöðugleika í Grikklandi, á Ítalíu, Spáni, Portúgal og Írlandi. Staða þessara ríkja er í sumum tilvikum verri en hér þrátt fyrir að þau hafi ekki þurft að glíma við bankakerfishrun líkt og Ísland.
Þetta er lygi og blekking. Evran tryggði efnahagslegan stöðugleika í Grikklandi, Ítalíu, Spáni, Portúgal og á Írlandi. Ekkert þessara landa þurfti að kljást við óðaverðbólgu, gjaldeyrishöft, verðhækkanir, háa stýrivexti og annað sem íslendingar hafa þurft að upplifa á síðustu tveim árum frá árinu 2008. Það er alveg ljóst að efnahagslegur mínus (samdráttur) þessara landa er kannski mikill, en þau eru samt engu að síður í betri málum en Ísland um þessar mundir og staða þessara landa fer hratt batnandi. Þar sem hagvöxtur ef hafin í þessum löndum nema Grikklandi. Enda er ljóst að viðsnúningur í Grikklandi verðu hægari en í öðrum löndum á Evrusvæðinu. Það er ennfremur staðreynd að Evrusvæðið mun stækka um eitt land þann 1. Janúar 2011, en þá mun Eistland taka upp evruna sem gjaldmiðil. Þessi fullyrðing er því ekkert nema tómt kjaftæði og lygi eins og ég segi hérna í upphafi.
Stuðningsmenn aðildar hafa jafnframt haldið því fram að evrunni fylgi lítil verðbólga og lágir vextir og að upptaka evru mundi þýða aukinn aga í hagstjórn. Raunin er sú að verðbólga er mjög mismunandi á evrusvæðinu og segja má að þau skiptist í tvo hópa. Grikkland er dæmi um land þar sem staðan er alvarleg. Agaleysi ríkir í hagstjórn víða á ESB-svæðinu og þá ekki síst á evrusvæðinu. Sem dæmi má nefna að reglur um halla á fjárlögum hafa verið þverbrotnar af ýmsum þjóðum, m.a. af Þjóðverjum.
Stýrivextir á evrusvæðinu eru 1.0%, meðaltalsverðbólga er núna 2,1% (Ágúst) á evrusvæðinu. Í mörgum löndum innan evrusvæðisins er ennþá verðhjöðnun í gangi. Þar á meðal á Grikklandi. Stöðuleikasáttmálin (wiki hérna) hefur vissulega verið brotin af mörgum aðildarríkjum ESB, en Framkvæmdastjórn ESB getur krafið ríkin um úrbætur og hefur gert það undanfarna mánuði eins og henni ber.
Mikil umræða hefur farið af stað innan Evrópusambandsins í kjölfar alþjóðlegu fjármálakreppunnar og þá sérstaklega í ljósi efnahagsvandræða Grikkja. Viðbrögð ESB-ríkjanna við þeirri upplausn sem blasir við í efnahags- og fjármálum aðildarríkjanna er að leggja til aukna miðstýringu frá Brussel. Angela Merkel, kanslari Þýskalands, hefur komið þeirri skoðun á framfæri að eina leiðin til þess að ná einhverjum tökum á smáríkjum sem stýra efnahagsmálum sínum á annan hátt en Þjóðverjar vilja sé að herða reglurnar og breyta sáttmálum Evrópusambandsins þannig að stóru þjóðirnar fái sterkari heimildir til þess að grípa inn í efnahagslíf einstakra aðildarríkja.
Þessi fullyrðing er röng og blekkjandi. Þá vegna þess að þetta var rætt innan ESB ríkjanna, en þeim fannst þetta draga fullmikið úr fullveldi ríkjanna, ennfremur sem það er augljóst að þetta mundi aldrei fást samþykkt eins og upphaflega hugmyndin var. Því hefur verið fallið frá þeirri hugmynd sem um ræðir hérna. Engar slíkar hugmyndir virðast hafa komið fram á þessum nótum síðan þá. Það er ennfremur engin stemming til þess að breyta sáttmálum ESB á nýjan leik eins og áður segir. Það er lygi og uppspuni flutningsmanna þessara þingsályktunar þegar þeir halda því fram að stóru þjóðinar innan ESB vilji fá heimild til þess að grípa inn í efnahagslíf einstakra aðildarríkja. Slíkt var aldrei rætt, og hefur aldrei verið rætt innan ESB.
Því er ljóst að vilji er til frekari samruna innan Evrópusambandsins og að sjálfstæði þjóðanna innan sambandsins mun minnka á komandi árum.
Þetta er ekkert nema uppspuni. Það er vissulega vilji til frekari samvinnu og samruna innan ESB. Ekkert af þem breytingum mun skerða sjálfstæði aðildarríkja ESB.
Enn frekara fullveldisafsal blasir því við aðildarþjóðum Evrópusambandsins og er ljóst að Ísland sem aðildarríki að sambandinu mundi litlu sem engu ráða um eigin málefni, hvorki hvað varðar fjárlagagerð né efnahagsmál almennt, hvað þá önnur málefni. Slík framtíðarsýn er ekki það sem íslenska þjóðin þarf á að halda í dag.
Þetta er tóm della og lygi. Ekkert fullveldisafsal mun eiga sér stað á næstunni innan ESB, og slíkt mundi ennfremur ekki fást nema með samþykki allra aðildarþjóða ESB. Restin af þessari málsgrein er ekkert nema hreinræktuð lygi og della, sem í raun dæmir sig sem sjálf. Þar sem öll aðildarríki ESB hafa sitt að segja um stefnu og stefnumál samabandsins. Enda er það þannig að eitt af stofnríkjum ESB er smáríki, en það er smáríkið Lúxemborg (500.000 íbúar). Þannig að það er tekið tillit til hagsmuna smáríkja innan ESB eins og hagsmuna stærri aðildarríkja ESB.
Evrópusambandið breytti undir lok síðustu aldar aðferðum sínum við að taka inn ný ríki. Sambandið gerir kröfu um að stofnanakerfi umsóknarríkja lagi sig að kröfu sambandsins í sjálfu aðildarferlinu en ekki að loknum samningum og þjóðaratkvæðagreiðslu. Evrópusambandið talar um aðlögunarferli í þessu sambandi en ekki samningaviðræður. Af þessu leiðir að þjóðin verður smátt og smátt innlimuð í Evrópusambandið án þess að hafa neitt um það að segja. Það þarf ekki að hafa mörg orð um hversu andstætt slíkt verklag er lýðræðislegum stjórnarháttum.
Það er alveg ljóst að ESB hefur alltaf gert þessa kröfu. Það eina sem breyttist árið 1993 var þetta hérna. Þetta var sett í formlegt ferli með það að hugarljósi að ríki austur-evrópu mundu sækja um aðild að ESB, eins og síðar varð raunin. Þegar samið var við austur-evrópuríkin frá árinu 1994 var ferlinu skipt upp í 31 kafla og ferlið var mjög svipað og sem það er í dag. Það eina sem munar er að í stað 31 kafla eru kaflanir 35 talsins (sjá hérna) og fleiri eftirlitsferlum hefur verið bætt inn í ferlið. Enda lærir og meta ESB ríkin reynsluna sem þau öðlast þegar aðildarviðræður eiga sér stað. Það er samið um aðild ríkja að ESB. Allt tal um innlimun og annað slíkt er ekkert nema hreinræktuð lygi í höfundum þessara þingsályktunartillögu. Umræddir þingmenn ættu að skammast sín, ef þeir væru á annaðborð færir um það.
Mikilvægt er að nýta krafta stjórnsýslunnar og fjármagn ríkisins til þeirra brýnu verkefna sem fyrir liggja í kjölfar bankahrunsins. Að halda áfram aðildarferlinu þegar bersýnilegt er að hugur fylgir ekki máli er slæmt fyrir orðspor Íslands á alþjóðavettvangi.
Íslandi og Evrópusambandinu er lítill greiði gerður með því að íslensk stjórnvöld efni til aðildarviðræðna á þeim hæpnum forsendum sem hér hafa verið raktar. Fyrirsjáanlegt er að aðildarsamningur verði felldur í þjóðaratkvæðagreiðslu og mun sú niðurstaða ekki auka velvilja í garð Íslendinga hjá aðildarþjóðum Evrópusambandsins.
Af öllu framangreindu er ljóst að umsókn Íslands um aðild að Evrópusambandinu er ótímabær og því hníga öll rök að því að draga hana til baka.
Það yrði mikið og jákvætt skref fyrir íslendinga á alþjóðlegum vettvangi að verða aðildar að ESB. Enda yrði aðild fallin til þess að auka traust á okkur sem þjóð, og traust er mikilvægt á alþjóðlegum vettvangi. Það er hinsvegar alveg ljóst að það er erfitt að semja almennilega þegar einhverjir sveitamenn og vitleysingar eru að þvælast fyrir öllu ferlinu í krafti stöðu sinnar á Alþingi. Slíkt er auðvitað ekki traustvekjandi fyrir umrædda þingmenn og er eingöngu fallið til þess tefja aðildarviðræðunar fram úr öllu hófi. Sérstaklega í ljósi þess að íslendingar hafa nú þegar tekið upp 2/3 hluta alla þá lagakafla sem núna á að fara semja um upp í gegnum EES samninginn sem hefur verið í gildi á Íslandi síðan árið 1994.
Forsendur fyrir aðildarviðræðum og aðild Íslands að ESB eru óbreyttar og hafa alltaf verið það. Allt tal andstæðinga ESB á Íslandi um að forsendur séu breyttar er ekkert annað en spuni og blekking sem er beint skipulega til almennings á Íslandi. Það á ekki að taka mark á þeirri dellu sem kemur frá andstæðingum ESB á Íslandi. Enda er augljóst að stefna andstæðinga ESB á Íslandi skaðar hagsmuni almennings á Íslandi, og í reynd vinnur gegn hagsmunum almennings til lengri tíma litið. Enda er efnahagslegur skaði andstæðinga ESB á Íslandi núna ekki minni en 7000 milljarðar (sirka tapið af efnahagshruninu á Íslandi) og heldur áfram að telja upp á við eftir því sem lengra líður frá hruni, og eftir því sem íslendingar standa lengur fyrir utan ESB.
Þingsályktunartillagan í heild sinni.
Tillaga til þingsályktunar um að draga til baka umsókn Íslands um aðild að Evrópusambandinu.